Een wereld zonder schrijvers is een gelukkigere wereld, want iedereen weet dat schrijvers gekwelde wezens zijn. Geef die mensen alsjeblieft een knuffel. Praat eens met ze. Met een luisterend oor worden ons onnodig veel ellendige boeken bespaard. Hoorde ik laatst. Vond ik wel een interessant idee. Waarom moet van alle kunstenaars de schrijver altijd toch het meeste lijden? Waarom ging het niet over treurige schilders, lamenterende tekenaars of psychoseksueel gefrustreerde dansers? Wat hebben schrijvers ooit misdaan om deze rare voorkeursrol te verdienen?
“Ik moest de zee zijn en tegelijk het vlot.”
Als student las ik eens uit pure interesse en lichte sensatiezucht een artikel over vormen van psychopathologie (voor de leek: gekte) onder geniale beroemdheden. De onderzoeksvraag was hoe vaak genialiteit en psychische problemen samen voorkomen en of die combinatie vaker gezien wordt bij bepaalde beroepsgroepen. De beroemde wetenschappers kwamen er in het onderzoek ‘het beste’ vanaf, zij toonden het minst van alle onderzochte groepen (waaronder ook politici, filosofen, componisten en schilders) tekenen van psychisch lijden of gestoord gedrag. De schrijvers eindigden onderaan de lijst. Ze leden aan depressies en verslavingen en maakten op allerhande manieren een einde aan hun onstuimige leven. Als aspirant wetenschapper en vrijetijdsschrijver meende ik dat de stevige en stabiele armen van de wetenschap mij in de toekomst zouden beschermen tegen het woeste getij van het schrijverschap en ervoor zouden zorgen dat ik nooit echt kopje onder zou gaan. Ik moest de zee zijn en tegelijk het vlot.
Laten we voor het gemak even aannemen dat er, zoals in het artikel gesuggereerd wordt, inderdaad een oorzakelijk verband bestaat tussen bepaalde vormen van creativiteit en psychische problematiek. Leidt schrijven dan tot lijden? Of leidt lijden tot schrijven? En als lijden tot schrijven leidt, moeten we ons dan niet ernstig zorgen maken over de schrijfepidemie in Nederland? Zekerheidshalve adviseer ik u om bij uw volgende ontmoeting met een schrijver gepaste afstand te bewaren. Bied de schrijver in geen geval eten aan. Begin geen sympathiek gesprek. Laat uw honden los en spuug op de grond waar de schrijver loopt. Als u tenminste van boeken houdt.